Hoe ben je in de PA terechtgekomen?
Ik heb geschiedenis gestudeerd. Daar ligt misschien niet direct een verband, maar ik heb binnen mijn studie en daarbuiten wel altijd veel interesse gehad voor politieke en maatschappelijke vraagstukken. Na mijn studie werkte ik bij een adviesbureau dat actief was binnen de overheid, de cultuursector en onderwijs. Mijn werk daar was niet per se PA-gericht, maar op een gegeven moment kwam er een lobbygerichte opdracht langs. Die vond ik zo leuk, dat ik dacht: ‘Ik ga de stap zetten!’ Ik heb dus eigenlijk van mijn hobby mijn beroep gemaakt.
Wat is je voornaamste drijfveer in je werk?
Ik wil de politieke werkelijkheid en de praktijk van duurzaam ondernemen wat dichter bij elkaar brengen. Onderdeel daarvan is dat ik bepaalde frames die bij beide groepen leven onderuit probeer te halen. De politiek roept bijvoorbeeld graag dat bedrijven te veel moeten en dat de regeldruk te hoog is, maar onze ondernemers zeggen juist dat strenge regels nodig zijn. Alleen zo kun je een gelijk speelveld creëren. Bij ‘onze’ ondernemers leeft dan weer vaak het gevoel dat de politiek langzaam is. Dat kan zo zijn, maar beleidsvorming is nou eenmaal een ingewikkeld proces, dat gedegen moet gebeuren.
Je loopt alweer even mee in de Public Affairs. Hoe is jouw vakgebied de laatste jaren veranderd?
Ik ben sinds 2020 actief in de PA. Ik zie dat het steeds belangrijker is dat je als PA goed inzicht hebt in alle politieke procedures. Dat je de timing kent, weet welk debat wanneer plaatsvindt, en op de hoogte bent van de planning van de Tweede Kamer. Alleen dan ben je staat goed op de politieke agenda in te haken en je eigen boodschap scherp te stellen en die op het juiste moment in te brengen.
Zeker met alle wisselingen van de laatste tijd is dat zo. We hebben best veel instabiliteit achter de rug. Het duurt lang voordat een kabinet er is tegenwoordig – en daarna duurt het niet zo lang voordat het er niet meer is. Het netwerk dat je om je heen verzamelt is dus ook zo weer weg. Je bent daarom meer op jezelf aangewezen. Om dezelfde reden moet je trouwens ook in gesprek blijven met de ambtelijke kant, op de ministeries. Daar bestaat wel continuïteit. Het kan dus heel effectief zijn om aan die kant te proberen beleid bij te sturen.
Laatste punt: Als PA pleiten we voor duurzaam beleid. Dat is hartstikke goed, maar dat beleid wordt steeds meer op Europees niveau gedicteerd. Het duurt daar vaak nog langer om iets voor elkaar te krijgen, maar juist daar kunnen we veranderingen aanjagen die voor ons heel belangrijk zijn. Als Nederlands netwerk moeten we ons er steeds meer toe verhouden, en samenwerken met gelijkgestemde netwerken in Europa. Dat doen we binnen het Europese netwerk Ecopreneur.eu.
Met het ‘hoofdlijnenakkoord’ betreden we een nieuw politiek tijdperk. Waar zie je de voornaamste kansen voor de bedrijven wier belangen je behartigt, en waar de voornaamste bedreigingen?
Laat ik met het positieve beginnen. Er is veel aandacht voor ondernemerschap en de positie van het MKB. Veel van onze leden behoren tot het MKB. En veel dingen die wij belangrijk vinden staan tegenwoordig minder ter discussie, ook in deze coalitie.
Duurzame ondernemers zijn nodig voor een duurzame samenleving. Dat vraagt om beleid waarmee we de economie toekomstbestendig kunnen maken. Hierin zie ik kansen vanuit het hoofdlijnenakkoord. Omdat er aandacht is voor onze bedrijven, hebben ze de kans te laten zien wat er nodig is om die duurzame economie vorm te geven, en waar de kansen liggen voor de maatschappij als we ons richten op duurzaam ondernemerschap.
Dan de risico’s. Voor onze achterban schuilen die in het uitblijven van duidelijke keuzes en beleid voor de lange termijn. Er zit ook veel onduidelijkheid in het akkoord. Als ze zeggen dat ze een goed vestigingsklimaat willen, geldt dat dan alleen voor bestaande ondernemingen? Of ook voor duurzame, innovatieve ondernemingen die hier willen opschalen of iets willen opbouwen?
Ook als we naar duurzaam ondernemen in de brede zin kijken – wat wij bij MVO doen – dan zien we gevaren. Denk bijvoorbeeld aan boeren die bezig zijn met natuurinclusief ondernemen; het wordt spannend om te zien wat daar gaat gebeuren. Het regeerakkoord lijkt haaks te staan op natuurbehoud en herstel. Dat moet wordt vooral gezien als een probleem. Aan de andere kant zet het akkoord wel weer in op klimaatadaptatie. Dat kunnen we op een manier doen die ruimte biedt aan de natuur.
Je bent voorgedragen voor deze rubriek door Mirthe de Boer. Zij had een vraag voor je: ‘Veel lobbyisten zijn ook actief voor een politieke partij. Hoe combineer je die twee rollen, zonder dat je integriteit in gevaar komt?’
Dat is niet zo spannend. Iedereen heeft z’n eigen overtuigingen, en de een draagt die actiever uit dan de ander. Maar dat staat los van werk. In mijn werk ben ik bezig met de politiek en de overheid ertoe te bewegen dat ze duurzaam ondernemen de standaard maken. Daarvoor heb je alle partijen nodig en in elk geval een meerderheid. Dat vraagt om een veel bredere inzet, en dat staat los van actief zijn voor politieke partij. Het wordt misschien lastiger als jouw partij zich opeens heel anders uit gaat spreken, of heel andere standpunten inneemt dan waar jij je als lobbyist voor inzet. Maar dat is niet zo in mijn geval.
Normaal gesproken zouden we je vragen om een opvolger aan te wijzen voor deze rubriek. Maar er heeft zich al iemand bij ons gemeld: Puck Sanders. Hij doet de PA voor NVDE. Vind je het goed dat hij het stokje van je overneemt, en zo ja: heb je een vraag voor hem?
Met de NVDE werken we weleens samen! Ik heb ook een vraag voor hem. NVDE is een branchevereniging met een brede insteek. Je krijgt dus met heel veel bedrijven en organisaties te maken wier belangen niet altijd overeenkomen, en die soms zelfs tegenstrijdig zijn. Hoe ga je daarmee om?