Meerdere moties om inzicht in besluitvorming te verbeteren

De oproepen uit de Kamer hebben betrekking op meerdere instrumenten die ingezet kunnen worden. De aangenomen moties zijn als volgt.

1. De lobbyparagraaf in wetsvoorstellen

Deze motie van Kamerlid Chakor (GL-PvdA- heeft als doel om de lobbyparagraaf bij wetgeving structureel te verbeteren, zodat daarbij zichtbaar wordt welke externe partijen bij wetgeving betrokken zijn geweest en welke inbreng zij hebben geleverd.

2. De openbare agenda’s van bewindspersonen

Deze motie van het lid Chakor roept op om duidelijk te maken welk ministerie verantwoordelijk is voor de centrale regie op het bijhouden en publiceren van de openbare agenda’s van bewindspersonen, en welk orgaan of welke functionaris bevoegd is om ze hierop aan te spreken.

3. De mogelijkheid van een transparantieregister

Er is een meerderheid voor deze motie van de Kamerleden Dassen (VOLT)/Van Waveren (NSC) waarin de regering wordt verzocht om zo spoedig mogelijk een wetsvoorstel tot een lobbyregister naar Iers model naar de Kamer te sturen. Dit register zou dan volgens de motie uiterlijk 1 september 2026 in werking moeten treden.

Minister Uitermark van het ministerie van BZK (NSC) noemde deze motie in haar appreciatie ontijdig. De minister gaf daarbij aan dat er sowieso eerst verkenningen moeten plaatsvinden over de voorwaarden waaraan een transparantieregister moet voldoen (waaronder een aantal stakeholderdialogen waar ook de BVPA aan deelneemt). Te meer omdat wetenschappers Caelesta Braun en Bert Fraussen er in hun advies op wijzen dat het belangrijk is om als overheid geen solistische benadering te hanteren bij de uitwerking van dergelijke instrumenten.

4. Zakelijke belangen van toekomstige bewindspersonen

Deze motie van het lid Sneller (D66) roept op om voorstellen tot wijziging van de regels over financiële en zakelijke belangen van bewindspersonen uiterlijk vóór Prinsjesdag aan de Kamer te zenden. Een motie van het lid Van Nispen (SP) ziet ook op dezelfde belangen. Hij roept op om nog vóór de installatie van het volgende kabinet met voorstellen te komen die voorzien in een verplichte openbaarmaking van financiële belangen van bewindspersonen, ter voorkoming van (de schijn van) belangenverstrengeling.

Daarnaast is er overigens steun voor een motie Van Nispen die ziet op maatregelen om opzettelijke ongeoorloofde beïnvloeding tegen te gaan.

BVPA levert expertise om bij te dragen aan transparantie en goede wetgeving

Onze leden zijn trots op hun vak. Door meningen uit de samenleving op te halen wordt beleid beter, uitvoerbaar en krijgt het draagvlak. Als beroepsvereniging hechten we aan transparantie en integriteit en vormen we een onderdeel in het democratische proces. 

We kijken met open vizier naar alle instrumenten om transparantie, integriteit en goede besluitvorming te bevorderen. Mede op basis van bijeenkomsten die we de afgelopen periode met onze leden en stakeholders hebben gehad, de laatste wetenschappelijke inzichten én de kabinetsreactie daarop, deelden wij hierover onze bespiegelingen. De BVPA blijft haar expertise graag ter beschikking stellen en bijdragen aan een open dialoog over het bevorderen van meer inzicht in besluitvorming. Dit alles vanuit de maatschappelijke doelstelling: een toegankelijke overheid voor iedereen.

Uitgangspunten van de Beroepsvereniging voor Public Affairs (BVPA):

1. Bepaal als wetgever(s) eerst nader welk probleem opgelost moet worden en laat het instrument(en) volgend zijn. Over de beoogde doelen bestaat nog geen eenduidig beeld.

2. Benut bestaande instrumenten zoals de lobbyparagraaf beter en bezie de instrumenten in samenhang. Dit standpunt is in lijn met recente onderzoeken en aangenomen moties.

3. Voorkom een wildgroei aan initiatieven met afwijkende regels op verschillende bestuursniveaus.

4. Betrek de drie dimensies bij inzicht in besluitvorming die Braun en Fraussen onderscheiden:

5. Borg in de discussie daarom dat er voldoende aandacht blijft voor de ontvangende kant van belangenbehartiging en lobby. Ga uit van wederkerigheid en draagvlak onder de stakeholders. Dit voorkomt “zelfrijzend bakmeel” dat we in andere lidstaten zien.

In ons ledenonderzoek besteden we dit jaar ook aandacht aan draagvlak voor nadere lobbyregelgeving.