Hoe erg is het gesteld met het vertrouwen van de Nederlander in politiek, bedrijfsleven en media – en hoe winnen we dat vertrouwen terug? Dat vraagstuk stond centraal bij de ledenbijeenkomst, die werd georganiseerd aansluitend op de ALV.
De panelleden bespeuren een breed gevoeld sentiment dat de maatschappij te snel verandert. Dat veranderingen in het voordeel zijn van de rijken, en niet van de gewone man en vrouw. Vooruitgang werd altijd gezien als iets wat ons inderdaad verder brengt. Momenteel roept vooruitgang vooral weerstand op, en wantrouwen. Een gevoel van niet gehoord worden. Dat er de afgelopen jaren op institutioneel niveau van alles misging – denk aan de toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen – maakt het er allemaal niet beter op.
Voor Europa geldt dat sentiment dubbel en dwars, volgens de panelleden. Het beeld bestaat bij veel mensen dat Brussel allerlei regelgeving over ons uitstort, zonder dat in te kaderen in een groter verhaal, een visie. Dat leidt tot vervreemding, en de verbinding tussen ‘staat’ en ‘straat’ zoals het vanavond werd genoemd is ver te zoeken.
Ook in Nederland geldt dat progressieve partijen populistische partijen proberen te bestrijden met een technocratisch geluid. Ze schermen met cijfers, maar raken niet het gevoel van mensen die geen huis kunnen vinden voor zichzelf, of voor hun kinderen. Het hoe en het wat, daar gaat het over, maar het waarom? Dat verliest men uit het oog. Of, zoals een van de panelleden het zei: ‘de politiek moet zich verbinden met het hart van de maatschappij. Dat zijn we verleerd.’
Waar zit dan de oplossing? Nou, precies daar. De oplossing zit in een wethouder, die echt weer een spreekuur gaat houden voor z’n inwoners. In politici, die niet eindeloos praten over het Europese vetorecht, maar die dingen bespreken die echt wezenlijk zijn voor de kiezer. In partijleiders, die niet alleen maar de boosheid van de kiezer vertolken, maar die juist de verbinding met die kiezer en de verbinding tussen kiezers willen herstellen.
De oplossing zit zeker niet in het omarmen van radicale partijen, in een poging ze te neutraliseren. ‘Ein Stinkdier kann mann nicht überstinken.’ De boodschap aan Ursula von der Leyen, die toenadering lijkt te zoeken tot Meloni en haar Fratelli d’Italia: Doe het niet! Blijf bij je eigen verhaal. En als je dat verhaal bent vergeten, probeer het dan weer te vinden. Over ‘herbronnen’ deden we lange tijd een beetje lacherig, maar het is misschien helemaal niet zo’n gek idee.
Vanavond bleek dus dat het best kan, door de polarisering heen breken. Bijna het hele politieke spectrum was aanwezig, en ze vlogen elkaar niet in de haren. Integendeel, er was veel gelijkgestemdheid te bespeuren.