Elke drie jaar organiseert BVPA haar congres. Dit jaar was het weer zover. In het Onderwijsgebouw van het LUMC in Leiden kwam een recordaantal van ruim 150 PA-professionals uit allerlei organisaties en sectoren samen, om te luisteren, discussiëren en netwerken. Roelof Hemmen trad op als moderator.
Benieuwd naar de foto's, bekijk ze hier.
Aftrap
Esther Peters, directeur van het Leiden Bio Science Park, verzorgde de aftrap. Het Science Park, dat inmiddels 40 jaar bestaat, biedt ruimte aan 26000 medewerkers en 27000 studenten, die samen werken aan de zorgoplossingen van de toekomst. 80% van de bedrijven die actief zijn op het park, komen voort uit het park. De uitdagingen waar ze voor staan en de thema’s waarbinnen ze actief zijn, vliegen ze aan in nauwe samenwerking met de overheid. Een interessant speelveld wat Esther betreft – ook vanuit PA-perpectief: ‘Ons vak staat in een steeds positiever daglicht en levert een belangrijke bijdrage aan maatschappelijke discussies. En hier op het Leiden Bio Science Park doen we dat met de wetenschap aan onze zijde.’
Liminaliteit
Antropoloog Jitske Kramer was onze keynote speaker. Zij schreef het boek Tricky tijden: laat je niet gek maken. Wat Jitske betreft bevindt de mensheid zich in een ‘tussentijd’, of een ‘liminaliteit’. Een periode waarin alle vanzelfsprekendheden ter discussie staan: feiten, de waarheid, wetenschap, wat goed is en wat fout.
Er is een machtsstrijd gaande, om wie het nieuwe ‘narratief’ bepaalt. En de ‘tricksters’ zijn aan de winnende hand. Elke tijd, betoogde Jitske, heeft zulke tricksters nodig; mensen die de status quo bevragen, het culture discours op z’n kant zetten, ons dwingen onze culturele systemen kritisch te bekijken. Daaruit komen essentiële transformaties voort, die dan door verstandig leiderschap in goede banen geleid moeten worden.
In de huidige tijd gaat er echter iets mis: de tricksters zelf zijn onze leiders geworden. Zij bepalen het narratief. Daarbij handelen ze puur in hun eigen belang, zijn ze uit op hun eigen gewin, en doen ze ondertussen geloven alsof dat ook het algemene belang en gewin is. Zo zijn we in een trickstercultuur terechtgekomen, waarin het verhaal belangrijker is dan de waarheid. En in dat verhaal zijn we volgens Jitske verdwaald geraakt.
We zijn verdwaald – maar zijn we ook verloren? Volgens Jitske is er nog hoop. Als we het juiste doen. En daarin is ook voor Public Affairs een rol weggelegd. In de woorden van Jitske, enigszins geparafraseerd: ‘Erken dat we verdwaald zijn. Stop het circus, en ga het gesprek aan. Wees waarachtig, en help de tricksters niet de waarheid te verbergen, maar speak truth to power. Verbind en begrens, en help te bepalen waar we heen gaan en waar we afscheid van moeten nemen.’ Zo, denkt Jitske, kunnen we een nieuw wenkend perspectief bieden en een stip op de horizon zetten voor een verdwaalde maatschappij. Waarvan akte!
Sessie Vestigingsklimaat
Robin Bleichrodt modereerde een fringesessie over het vestigingsklimaat. Daarin gingen de aanwezigen, aan de hand van stellingen in Mentimeter, in gesprek met Karlo van Dam en Manon Bloemer. Karlo is Directeur Verduurzaming Industrie bij het Ministerie van EZK en Manon is directeur van de Koninklijke Nederlandse Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie.
Ze schetsen een Umfeld – en een vestigingsklimaat - dat de laatste jaren flink is veranderd. Getroffen door hoge energieprijzen, en bedreigd door de aanstaande intrede van een strengere CO2-heffing, staat de chemische industrie in de overlevingsstand. Toen Manon aantrad, beheerste de lange termijn van verduurzaming de agenda’s; nu dicteert het voortbestaan op de korte termijn de discussie.
Is verduurzaming daarmee van de wensenlijstjes verdwenen? Zeker niet, voor de lange termijn is dat nog steeds een topprioriteit. Maar, zo zegt Manon: ‘We zijn heel erg op de korte termijn gericht. Hoe kunnen we overleven om op de lange termijn terecht te komen?’ Volgens Karlo was iedereen de laatste jaren bezig met de grondstoffentransitie. Nu gaat het om overleven, om fabrieken sluiten, om gedwongen afscheid nemen van personeel. De boodschap daarbij: ‘als de omstandigheden niet verbeteren, gaan we niet investeren en gaan we geen onderhoud meer plegen. Dan gaan we ergens anders verder’.
De urgentie is dus helder. De energiekosten moeten omlaag, de netwerkkosten moeten omlaag, zodat er een gelijk speelveld wordt gecreëerd. Dat is een kwestie van leven en dood. Die urgentie overbrengen is ook hard nodig, om de politiek in beweging te krijgen. Met vraagstukken rond innovatie krijg je de politiek momenteel niet aan tafel. Manon: ‘het is een beetje cynisch. Als je niet bent gericht op de problemen van nu, dan doe je er niet toe. Je moet in zekere mate opportunistisch en reactief zijn’.
De discussie neemt hier een wat positievere wending. Want er liggen ook kansen. Europa is wakker geworden. Door het rapport van Draghi, dat ons waarschuwde op onze zaak te letten. En door de geopolitieke ontwikkelingen. Die nopen Europa zich te versterken - niet alleen op economisch gebied, maar ook als het om defensie gaat.
Manon merkt op dat dat gevolgen heeft voor onze industrie. Want wil je wel afhankelijk zijn van andere regio’s voor je grondstoffen? En welke regio’s kun je dan vertrouwen? We moeten oppassen dat onze behoefte aan grondstoffen niet tegen ons gebruikt kan worden. En we moeten inzien dat die regionalisering ook kansen biedt: ‘Onze chemische industrie kan er zijn om basisgrondstoffen en -producten voor de Europese verdediging te maken. Het is een veranderend verhaal: we gaan weer een transitie in, nu we hier willen blijven en willen opereren in het belang van ons allemaal’.
Het mooie is dat deze transitie die andere – de energietransitie – niet in de weg hoeft te staan. Als Europa haar onafhankelijkheid wil bewaken en versterken, dan moeten we energie-onafhankelijk worden. Energie-onafhankelijk worden betekent verduurzamen. Dat laatste, volgens Manon, is nu niet relevant voor het kabinet; het eerste wel. ‘We hebben andere grondstoffen nodig. Dat is beter voor onze CO2-uitstoot, maar ook voor onze onafhankelijkheid. Ik geloof erin dat dat parallel kan gaan.’
Volgens Karlo hoeft de lange-termijnlijn al met al niet te veranderen: ‘Draghi zegt dat we eigenstandig moeten functioneren, en dat daarvoor de industrie moet verduurzamen. Onze minister zal ook die lijn kiezen. Hij zal vertellen over strategische autonomie en onafhankelijkheid en dat we daarom door moeten op de huidige weg. Voor de industrie is het logisch om daarin mee te bewegen’.
Ziedaar het vooruitzicht voor de komende jaren. Als alles goed uitvalt, staat er over 5 jaar een industrie die de energiewinter heeft overleefd. Is Europa sterker geworden en onafhankelijker. En hebben we samen grote stappen gezet in de energietransitie.
Queeny Rajkowski
VVD-Kamerlid Queeny Rajkowski was er ook. Zij ging in gesprek met de deelnemers over haar do’s en don’ts in Public Affairs. Samenvattend kunnen we zeggen dat alles een kwestie van timing is, van de juiste kanalen gebruiken op het juiste moment, en een benadering die past bij de relatie tussen de individuele lobbyist en het Kamerlid.
Wat betekent dat? Dat je best lange stukken mag mailen, zolang je dat niet twee dagen voor het desbetreffende debat nog doet; dan verdwijnt het in een emailmapje waar het vermoedelijk niet meer uitkomt. Het is ook niet zo netjes om haar op zo’n laat moment nog met zoiets groots te benaderen. Het debat heeft ze dan allang voorbereid.
Het betekent ook dat je Queeny niet via de socials moet benaderen, als je haar persoonlijk kent. Ze is fervent gebruiker van de socials, maar beschouwt deze als kanaal voor zenden en halen voor mensen die haar email of telefoonnummer niet hebben. Doe je dat toch als lobbyist, dan is dat irritant.
Heb je vaak contact? Dan kan even bellen wel. Heb je die relatie niet? Dan wordt even bellen minder gewaardeerd. In dat geval kun je beter eerst een afspraak maken om een kop koffie te drinken en kennis te maken. Sowieso is zo’n persoonlijke relatie een goed idee, want Rajkowski kan je PA-effort dan beter wegen en zal eerder geneigd zijn je serieus te nemen. En in dat geval is een last-minute suggestie of verzoek misschien wél acceptabel. In alle gevallen geldt het cliché: als je iemand kent, dan weet je wat zij of hij nodig heeft. Nog een laatste tip: bel Queeny in geen geval om te mansplainen hoe de wereld in elkaar zit!
Rinus van Schendelen Scriptieprijs
Vorig jaar overleed Rinus van Schendelen. Een man die voor velen in het PA-vak van grote betekenis is geweest. Dit jaar riep BVPA een nieuwe scriptieprijs in het leven, en het leek ons een heel goed idee om daar de naam van Van Schendelen aan te verbinden. Aan het einde van ons congres werd deze voor het eerst uitgereikt, door Hedy van Schendelen, zijn weduwe.
Een jury onder leiding van Mendeltje van Keulen koos uit een longlist van 10 scripties uiteindelijk de scriptie van Sandra Martinez-Böhme uit als winnaar. Zij schreef de scriptie met de hoogste wetenschappelijke kwaliteit en de grootste relevantie en toepasbaarheid in het maatschappelijk debat.
Sandra deed onderzoek naar de toegang die maatschappelijke organisaties hebben tot het Europees Parlement. Dat deed ze op basis van het transparantieregister van het EP en van beschikbare datasets. De hypothese luidde: heeft de mate van financiering van de organisatie invloed op de mate van toegang tot het EP?
Wij kijken terug op een geslaagd debat. We zijn dankbaar dat we zoveel collega’s mochten verwelkomen. We zien jullie graag allemaal over 3 jaar weer!