Hoe is de opkomst van radicaal-rechtse partijen in Nederland en Europa te verklaren? En wat merkt de public affairs-professional van deze opkomst en hoe kunnen we hiermee omgaan? Die vragen stonden centraal tijdens de BVPA-masterclass op 19 november met journalist, schrijver en wetenschapper Simon van Teutem.
Simon schetste in zijn betoog de drie kenmerken van radicaal rechts – nativisme, autoritarisme en populisme – en liet ons zien hoe binnen de politicologie meerdere verklaringen bestaan over de oorzaken van de opkomst van deze stroming. Aan de ene kant is er de materialistische verklaring; onzekerheid en angst voor achteruitgang bij een deel van de bevolking als gevolg van het neoliberale beleid. Maar volgens Simon kan dat niet de enige verklaring zijn. De werkloosheid is historisch laag en het aantal mensen dat onder de armoedegrens valt is sinds de jaren ’80 flink gedaald. Ook het gevoel dat voorzieningen verdwijnen – bijvoorbeeld openbaar vervoer in bepaalde regio’s – blijkt volgens de cijfers niet altijd met de feiten overeen te komen.
Anderzijds is er een verklaring die vooral wijst op migratie. Ook die verklaring is volgens onderzoek niet eenduidig volgens Simon. Het sentiment tegenover migratie is de afgelopen jaren juist gemiddeld positiever geworden en meer mensen ervaren migratie als verrijking. Kritiek op migratie is bovendien niet nieuw – die was er in de jaren ’80 en ’90 ook al – maar partijen als die van Hans Janmaat (Centrum Democraten) werden toen uit het debat en de media gehouden, waardoor deze opvattingen politiek minder zichtbaar waren. Binnen de traditionele zuilen was er (ook) kritiek op migratie, maar dit geluid werd binnen de eigen zuil overstemd door andere thema’s.
Na dit meer wetenschappelijke deel ging Simon ook in op de politieke actualiteit. Hij gaf aan niet te geloven in een politieke strategie vanuit het midden waarin een “harde lijn op migratie” central staat. In plaats daarvan brak hij een lans voor progressief patriottisme; een lijn die in Nederland door het D66 van Jetten lijkt ingezet te worden. Dit leidde tot een levendige discussie over de vraag hoe partijen, en in zekere mate ook PA-professionals, zich moeten verhouden tot radicaal-rechtse partijen: in debat gaan of juist niet, en wat te doen in een debat waarin feiten niet altijd leidend zijn.
Het was een interessante middag met een scherpe duiding van het politieke landschap en veel stof tot nadenken. Dank aan Simon van Teutem en aan alle aanwezige leden voor hun bijdrage!
Anderzijds is er een verklaring die vooral wijst op migratie. Ook die verklaring is volgens onderzoek niet eenduidig volgens Simon. Het sentiment tegenover migratie is de afgelopen jaren juist gemiddeld positiever geworden en meer mensen ervaren migratie als verrijking. Kritiek op migratie is bovendien niet nieuw – die was er in de jaren ’80 en ’90 ook al – maar partijen als die van Hans Janmaat (Centrum Democraten) werden toen uit het debat en de media gehouden, waardoor deze opvattingen politiek minder zichtbaar waren. Binnen de traditionele zuilen was er (ook) kritiek op migratie, maar dit geluid werd binnen de eigen zuil overstemd door andere thema’s.
Na dit meer wetenschappelijke deel ging Simon ook in op de politieke actualiteit. Hij gaf aan niet te geloven in een politieke strategie vanuit het midden waarin een “harde lijn op migratie” central staat. In plaats daarvan brak hij een lans voor progressief patriottisme; een lijn die in Nederland door het D66 van Jetten lijkt ingezet te worden. Dit leidde tot een levendige discussie over de vraag hoe partijen, en in zekere mate ook PA-professionals, zich moeten verhouden tot radicaal-rechtse partijen: in debat gaan of juist niet, en wat te doen in een debat waarin feiten niet altijd leidend zijn.
Het was een interessante middag met een scherpe duiding van het politieke landschap en veel stof tot nadenken. Dank aan Simon van Teutem en aan alle aanwezige leden voor hun bijdrage!